کد مطلب:507 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:421
مرجعیت و رهبری
س 52: در صورت تعارض فتوای ولی امر مسلمین با فتوای مرجعی در مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی وظیفه شرعی مسلمانان چیست؟ آیا معیاری برای تفكیك احكام صادره از طرف مراجع تقلید و ولی فقیه وجود دارد؟ مثلا اگر نظر مرجع تقلید با نظر ولی فقیه در مسأله موسیقی اختلاف داشته باشد، متابعت از كدامیك از آنان واجب و مجزی است؟ به طور كلی احكام حكومتی كه در آن نظر ولی فقیه بر فتوای مراجع تقلید برتری دارد، كدام است؟
در مسائل مربوط به اداره كشور اسلامی و اموری كه به عموم مسلمانان ارتباط دارد، نظر ولی امر مسلمین باید اطاعت شود. ولی در مسائل فردی محض، هر مكلفی باید از فتوای مرجع تقلیدش پیروی نماید.
س 53: همانگونه كه مطّلع هستید در اصول فقه از مسأله ای تحت عنوان «اجتهاد متجزّی» بحث می شود، آیا اقدام امام خمینی «قدس سره» در تفكیك مرجعیت و رهبری، گامی در تحقق تجزّی در اجتهاد محسوب نمی شود؟
تفكیك بین رهبری ولی فقیه و مرجعیت تقلید، ربطی به مسأله تجزّی در اجتهاد ندارد.
س 54: اگر مقلد یكی از مراجع باشم و در این حال ولی امر مسلمین اعلان جنگ یا جهاد بر ضد كفار ظالم نماید و مرجع تقلید من اجازه شركت در جنگ را ندهد، آیا ملزم به رعایت نظر وی هستم؟
در مسائل عمومی جامعه اسلامی كه یكی از آنها دفاع از اسلام و مسلمین بر ضد كفار و مستكبران متجاوز است، اطاعت از حكم ولی امر مسلمین واجب است.
س 55: حكم یا فتوای ولی امر مسلمانان تا چه حد قابل اجرا می باشد؟ و در صورت تعارض با رأی مرجع تقلید اعلم، كدامیك مقدم است؟
اطاعت از حكم ولی فقیه بر همگان واجب است و فتوای مرجع تقلید نمی تواند با آن معارضه كند.
--------------------------------------------------------------------------------
ولایت فقیه و حكم حاكم
س 56: آیا اعتقاد به اصل ولایت فقیه از جهت مفهوم و مصداق یك امر عقلی است یا شرعی؟
ولایت فقیه كه عبارت است از حكومت فقیه عادل و دین شناس حكم شرعی تعبدی است كه مورد تأیید عقل نیز می باشد، و در تعیین مصداق آن روش عقلائی وجود دارد كه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بیان شده است.
س 57: آیا احكام شرعی در صورتی كه ولی امر مسلمین به دلیل مصالح عمومی مسلمانان، بر خلاف آنها حكم نماید، قابل تغییر و تعطیل است؟
موارد این مسأله مختلف است.
س 58: آیا رسانه های گروهی در نظام حكومت اسلامی باید تحت نظارت ولی فقیه یا حوزه های علمیه و یا نهاد دیگری باشند؟
اداره رسانه های گروهی باید تحت امر و اشراف ولی امر مسلمین باشد و در جهت خدمت به اسلام و مسلمین و نشر معارف ارزشمند الهی به كار گمارده شود، و نیز در جهت پیشرفت فكری جامعه اسلامی و حل مشكلات آن و اتحاد مسلمانان و گسترش اخوت و برادری در میان مسلمین و امثال اینگونه امور از آن استفاده شود.
س 59: آیا كسی كه اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه ندارد، مسلمان حقیقی محسوب می شود؟
عدم اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه، اعم از این كه بر اثر اجتهاد باشد یا تقلید، در عصر غیبت حضرت حجت «ارواحنا فداه» موجب ارتداد و خروج از دین اسلام نمی شود.
س 60: آیا ولی فقیه ولایت تكوینی دارد كه بر اساس آن بتواند احكام دینی را به هر دلیلی مانند مصلحت عمومی، نسخ نماید؟
بعد از وفات پیامبر اكرم «صلی الله علیه و آله» امكان نسخ احكام دین اسلام وجود ندارد، و تغییر موضوع یا پیدایش حالت ضرورت و اضطرار یا وجود مانع موقتی برای اجرای حكم، نسخ محسوب نمی شود، و ولایت تكوینی، اختصاص به معصومین «علیهم السلام» دارد.
س 61: وظیفه ما در برابر كسانی كه اعتقادی به ولایت فقیه جز در امور حسبیه ندارند، با توجه به اینكه بعضی از نمایندگان آنان این دیدگاه را ترویج می كنند، چیست؟
ولایت فقیه در رهبری جامعه اسلامی و اداره امور اجتماعی ملت اسلامی در هر عصر و زمان از اركان مذهب حقّه اثنی عشری است كه ریشه در اصل امامت دارد، اگر كسی به نظر خود بر اساس استدلال و برهان به عدم لزوم اعتقاد به آن رسیده باشد، معذور است، ولی ترویج اختلاف و تفرقه بین مسلمانان برای او جایز نیست.
س 62: آیا اوامر ولی فقیه برای همه مسلمانان الزام آور است یا فقط مقلدین او ملزم به اطاعت هستند؟ آیا بر كسی كه مقلد مرجعی است كه اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه ندارد، اطاعت از ولی فقیه واجب است یا خیر؟
بر اساس مذهب شیعه همه مسلمانان باید از اوامر ولائی ولی فقیه اطاعت نموده و تسلیم امر و نهی او باشند، و این حكم شامل فقهای عظام هم می شود، چه رسد به مقلدین آنان. به نظر ما التزام به ولایت فقیه قابل تفكیك از التزام به اسلام و ولایت ائمّه معصومین(ع) نیست.
س 63: كلمه ولایت مطلقه در عصر پیامبر اكرم «صلی الله علیه و آله» به این معنی استعمال شده است كه اگر رسول اكرم «صلی الله علیه و آله» شخصی را به انجام كاری امر كنند، انجام آن حتی اگر از سخت ترین كارها هم باشد بر آن فرد واجب است، به طور مثال اگر پیامبر «صلی الله علیه و آله» به كسی دستور خودكشی بدهند. آن فرد باید خود را به قتل برساند. سؤال این است كه آیا ولایت فقیه در عصر ما با توجه به این كه پیامبر اكرم «صلی الله علیه و آله» معصوم بودند و در این زمان ولی معصوم وجود ندارد، به همان معنای عصر پیامبر «صلی الله علیه و آله» است؟
مراد از ولایت مطلقه فقیه جامع الشرایط این است كه دین حنیف اسلام كه آخرین دین آسمانی است و تا روز قیامت استمرار دارد دین حكومت و اداره امور جامعه است، لذا همه طبقات جامعه اسلامی ناگزیر از داشتن ولی امر و حاكم و رهبر هستند تا امت اسلامی را از شر دشمنان اسلام و مسلمین حفظ نماید، و از نظام جامعه اسلامی پاسداری نموده و عدالت را در آن برقرار و از ظلم و تعدّی قوی بر ضعیف جلوگیری نماید، و وسائل پیشرفت و شكوفائی فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را تأمین كند. این كار در مرحله اجرا ممكن است با مطامع و منافع و آزادی بعضی از اشخاص منافات داشته باشد، حاكم مسلمانان پس از این كه وظیفه خطیر رهبری را طبق موازین شرعی به عهده گرفت، باید در هر مورد كه لازم بداند تصمیمات مقتضی بر اساس فقه اسلامی اتخاذ كند و دستورات لازم را صادر نماید. تصمیمات و اختیارات ولی فقیه در مواردی كه مربوط به مصالح عمومی اسلام و مسلمین است، در صورت تعارض با اراده و اختیار آحاد مردم، بر اختیارات و تصمیمات آحاد امّت مقدّم و حاكم است، و این توضیح مختصری درباره ولایت مطلقه است.
س 64: آیا همانگونه كه بقاء بر تقلید از میّت بنا بر فتوای فقها باید با اجازه مجتهد زنده باشد، اوامر و احكام شرعی حكومتی هم كه از رهبر متوفّی صادر شده است، برای استمرار و نافذ بودن احتیاج به اذن رهبر زنده دارد یا این كه بدون اذن رهبر زنده هم خود به خود از قابلیت اجرائی برخوردار است؟
احكام ولائی و انتصابات صادره از طرف ولی امر مسلمین اگر هنگام صدور، موقت نباشد، همچنان استمرار دارد و نافذ خواهد بود، مگر این كه ولی امر جدید مصلحتی در نقض آنها ببیند و آنها را نقض كند.
س 65: آیا بر فقهیی كه در كشور جمهوری اسلامی ایران زندگی می كند و اعتقادی به ولایت مطلقه فقیه ندارد، اطاعت از دستورات ولی فقیه واجب است؟ و اگر با ولی فقیه مخالفت نماید فاسق محسوب می شود؟ و در صورتی كه فقیهی اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه دارد ولی خود را از او شایسته تر به مقام ولایت می داند، اگر با اوامر فقیهی كه متصدی مقام ولایت امر است مخالفت نماید، فاسق است؟
اطاعت از دستورات حكومتی ولی امر مسلمین بر هر مكلفی ولو این كه فقیه باشد، واجب است. و برای هیچ كسی جایز نیست كه با متصدی امور ولایت به این بهانه كه خودش شایسته تر است، مخالفت نماید. این در صورتی است كه متصدی منصب ولایت از راههای قانونی شناخته شده به مقام ولایت رسیده باشد. ولی در غیر این صورت، مسأله به طور كلی تفاوت خواهد كرد.
س 66: آیا مجتهد جامع الشرائط در عصر غیبت ولایت بر اجرای حدود دارد؟
اجرای حدود در زمان غیبت هم واجب است و ولایت بر آن اختصاص به ولی امر مسلمین دارد.
س 67: آیا ولایت فقیه یك مسأله تقلیدی است یا اعتقادی؟ و كسی كه به آن اعتقاد ندارد چه حكمی دارد؟
ولایت فقیه از شئون ولایت و امامت است كه از اصول مذهب می باشد. با این تفاوت كه احكام مربوط به ولایت فقیه مانند سایر احكام فقهی از ادّله شرعی استنباط می شوند و كسی كه به نظر خود بر اساس استدلال و برهان به عدم پذیرش ولایت فقیه رسیده، معذور است.
س 68: گاهی از بعضی از مسئولین، مسأله ای به عنوان «ولایت اداری» شنیده می شود كه به معنای لزوم اطاعت از دستورات مقام بالاتر بدون حق اعتراض است. نظر جنابعالی در این باره چیست؟ و وظیفه شرعی ما كدام است؟
مخالفت با اوامر اداری كه بر اساس ضوابط و مقررات قانونی اداری صادر شده باشد، جایز نیست. ولی در مفاهیم اسلامی چیزی به عنوان ولایت اداری وجود ندارد.
س 69: آیا اطاعت از دستورات نماینده ولی فقیه در مواردی كه داخل در قلمرو نمایندگی اوست، واجب است؟
اگر دستورات خود را بر اساس قلمرو صلاحیت و اختیاراتی كه از طرف ولی فقیه به او واگذار شده است، صادر كرده باشد، مخالفت با آنها جایز نیست.
در مسائل مربوط به اداره كشور اسلامی و اموری كه به عموم مسلمانان ارتباط دارد، نظر ولی امر مسلمین باید اطاعت شود. ولی در مسائل فردی محض، هر مكلفی باید از فتوای مرجع تقلیدش پیروی نماید.
س 53: همانگونه كه مطّلع هستید در اصول فقه از مسأله ای تحت عنوان «اجتهاد متجزّی» بحث می شود، آیا اقدام امام خمینی «قدس سره» در تفكیك مرجعیت و رهبری، گامی در تحقق تجزّی در اجتهاد محسوب نمی شود؟
تفكیك بین رهبری ولی فقیه و مرجعیت تقلید، ربطی به مسأله تجزّی در اجتهاد ندارد.
س 54: اگر مقلد یكی از مراجع باشم و در این حال ولی امر مسلمین اعلان جنگ یا جهاد بر ضد كفار ظالم نماید و مرجع تقلید من اجازه شركت در جنگ را ندهد، آیا ملزم به رعایت نظر وی هستم؟
در مسائل عمومی جامعه اسلامی كه یكی از آنها دفاع از اسلام و مسلمین بر ضد كفار و مستكبران متجاوز است، اطاعت از حكم ولی امر مسلمین واجب است.
س 55: حكم یا فتوای ولی امر مسلمانان تا چه حد قابل اجرا می باشد؟ و در صورت تعارض با رأی مرجع تقلید اعلم، كدامیك مقدم است؟
اطاعت از حكم ولی فقیه بر همگان واجب است و فتوای مرجع تقلید نمی تواند با آن معارضه كند.
--------------------------------------------------------------------------------
ولایت فقیه و حكم حاكم
س 56: آیا اعتقاد به اصل ولایت فقیه از جهت مفهوم و مصداق یك امر عقلی است یا شرعی؟
ولایت فقیه كه عبارت است از حكومت فقیه عادل و دین شناس حكم شرعی تعبدی است كه مورد تأیید عقل نیز می باشد، و در تعیین مصداق آن روش عقلائی وجود دارد كه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بیان شده است.
س 57: آیا احكام شرعی در صورتی كه ولی امر مسلمین به دلیل مصالح عمومی مسلمانان، بر خلاف آنها حكم نماید، قابل تغییر و تعطیل است؟
موارد این مسأله مختلف است.
س 58: آیا رسانه های گروهی در نظام حكومت اسلامی باید تحت نظارت ولی فقیه یا حوزه های علمیه و یا نهاد دیگری باشند؟
اداره رسانه های گروهی باید تحت امر و اشراف ولی امر مسلمین باشد و در جهت خدمت به اسلام و مسلمین و نشر معارف ارزشمند الهی به كار گمارده شود، و نیز در جهت پیشرفت فكری جامعه اسلامی و حل مشكلات آن و اتحاد مسلمانان و گسترش اخوت و برادری در میان مسلمین و امثال اینگونه امور از آن استفاده شود.
س 59: آیا كسی كه اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه ندارد، مسلمان حقیقی محسوب می شود؟
عدم اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه، اعم از این كه بر اثر اجتهاد باشد یا تقلید، در عصر غیبت حضرت حجت «ارواحنا فداه» موجب ارتداد و خروج از دین اسلام نمی شود.
س 60: آیا ولی فقیه ولایت تكوینی دارد كه بر اساس آن بتواند احكام دینی را به هر دلیلی مانند مصلحت عمومی، نسخ نماید؟
بعد از وفات پیامبر اكرم «صلی الله علیه و آله» امكان نسخ احكام دین اسلام وجود ندارد، و تغییر موضوع یا پیدایش حالت ضرورت و اضطرار یا وجود مانع موقتی برای اجرای حكم، نسخ محسوب نمی شود، و ولایت تكوینی، اختصاص به معصومین «علیهم السلام» دارد.
س 61: وظیفه ما در برابر كسانی كه اعتقادی به ولایت فقیه جز در امور حسبیه ندارند، با توجه به اینكه بعضی از نمایندگان آنان این دیدگاه را ترویج می كنند، چیست؟
ولایت فقیه در رهبری جامعه اسلامی و اداره امور اجتماعی ملت اسلامی در هر عصر و زمان از اركان مذهب حقّه اثنی عشری است كه ریشه در اصل امامت دارد، اگر كسی به نظر خود بر اساس استدلال و برهان به عدم لزوم اعتقاد به آن رسیده باشد، معذور است، ولی ترویج اختلاف و تفرقه بین مسلمانان برای او جایز نیست.
س 62: آیا اوامر ولی فقیه برای همه مسلمانان الزام آور است یا فقط مقلدین او ملزم به اطاعت هستند؟ آیا بر كسی كه مقلد مرجعی است كه اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه ندارد، اطاعت از ولی فقیه واجب است یا خیر؟
بر اساس مذهب شیعه همه مسلمانان باید از اوامر ولائی ولی فقیه اطاعت نموده و تسلیم امر و نهی او باشند، و این حكم شامل فقهای عظام هم می شود، چه رسد به مقلدین آنان. به نظر ما التزام به ولایت فقیه قابل تفكیك از التزام به اسلام و ولایت ائمّه معصومین(ع) نیست.
س 63: كلمه ولایت مطلقه در عصر پیامبر اكرم «صلی الله علیه و آله» به این معنی استعمال شده است كه اگر رسول اكرم «صلی الله علیه و آله» شخصی را به انجام كاری امر كنند، انجام آن حتی اگر از سخت ترین كارها هم باشد بر آن فرد واجب است، به طور مثال اگر پیامبر «صلی الله علیه و آله» به كسی دستور خودكشی بدهند. آن فرد باید خود را به قتل برساند. سؤال این است كه آیا ولایت فقیه در عصر ما با توجه به این كه پیامبر اكرم «صلی الله علیه و آله» معصوم بودند و در این زمان ولی معصوم وجود ندارد، به همان معنای عصر پیامبر «صلی الله علیه و آله» است؟
مراد از ولایت مطلقه فقیه جامع الشرایط این است كه دین حنیف اسلام كه آخرین دین آسمانی است و تا روز قیامت استمرار دارد دین حكومت و اداره امور جامعه است، لذا همه طبقات جامعه اسلامی ناگزیر از داشتن ولی امر و حاكم و رهبر هستند تا امت اسلامی را از شر دشمنان اسلام و مسلمین حفظ نماید، و از نظام جامعه اسلامی پاسداری نموده و عدالت را در آن برقرار و از ظلم و تعدّی قوی بر ضعیف جلوگیری نماید، و وسائل پیشرفت و شكوفائی فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را تأمین كند. این كار در مرحله اجرا ممكن است با مطامع و منافع و آزادی بعضی از اشخاص منافات داشته باشد، حاكم مسلمانان پس از این كه وظیفه خطیر رهبری را طبق موازین شرعی به عهده گرفت، باید در هر مورد كه لازم بداند تصمیمات مقتضی بر اساس فقه اسلامی اتخاذ كند و دستورات لازم را صادر نماید. تصمیمات و اختیارات ولی فقیه در مواردی كه مربوط به مصالح عمومی اسلام و مسلمین است، در صورت تعارض با اراده و اختیار آحاد مردم، بر اختیارات و تصمیمات آحاد امّت مقدّم و حاكم است، و این توضیح مختصری درباره ولایت مطلقه است.
س 64: آیا همانگونه كه بقاء بر تقلید از میّت بنا بر فتوای فقها باید با اجازه مجتهد زنده باشد، اوامر و احكام شرعی حكومتی هم كه از رهبر متوفّی صادر شده است، برای استمرار و نافذ بودن احتیاج به اذن رهبر زنده دارد یا این كه بدون اذن رهبر زنده هم خود به خود از قابلیت اجرائی برخوردار است؟
احكام ولائی و انتصابات صادره از طرف ولی امر مسلمین اگر هنگام صدور، موقت نباشد، همچنان استمرار دارد و نافذ خواهد بود، مگر این كه ولی امر جدید مصلحتی در نقض آنها ببیند و آنها را نقض كند.
س 65: آیا بر فقهیی كه در كشور جمهوری اسلامی ایران زندگی می كند و اعتقادی به ولایت مطلقه فقیه ندارد، اطاعت از دستورات ولی فقیه واجب است؟ و اگر با ولی فقیه مخالفت نماید فاسق محسوب می شود؟ و در صورتی كه فقیهی اعتقاد به ولایت مطلقه فقیه دارد ولی خود را از او شایسته تر به مقام ولایت می داند، اگر با اوامر فقیهی كه متصدی مقام ولایت امر است مخالفت نماید، فاسق است؟
اطاعت از دستورات حكومتی ولی امر مسلمین بر هر مكلفی ولو این كه فقیه باشد، واجب است. و برای هیچ كسی جایز نیست كه با متصدی امور ولایت به این بهانه كه خودش شایسته تر است، مخالفت نماید. این در صورتی است كه متصدی منصب ولایت از راههای قانونی شناخته شده به مقام ولایت رسیده باشد. ولی در غیر این صورت، مسأله به طور كلی تفاوت خواهد كرد.
س 66: آیا مجتهد جامع الشرائط در عصر غیبت ولایت بر اجرای حدود دارد؟
اجرای حدود در زمان غیبت هم واجب است و ولایت بر آن اختصاص به ولی امر مسلمین دارد.
س 67: آیا ولایت فقیه یك مسأله تقلیدی است یا اعتقادی؟ و كسی كه به آن اعتقاد ندارد چه حكمی دارد؟
ولایت فقیه از شئون ولایت و امامت است كه از اصول مذهب می باشد. با این تفاوت كه احكام مربوط به ولایت فقیه مانند سایر احكام فقهی از ادّله شرعی استنباط می شوند و كسی كه به نظر خود بر اساس استدلال و برهان به عدم پذیرش ولایت فقیه رسیده، معذور است.
س 68: گاهی از بعضی از مسئولین، مسأله ای به عنوان «ولایت اداری» شنیده می شود كه به معنای لزوم اطاعت از دستورات مقام بالاتر بدون حق اعتراض است. نظر جنابعالی در این باره چیست؟ و وظیفه شرعی ما كدام است؟
مخالفت با اوامر اداری كه بر اساس ضوابط و مقررات قانونی اداری صادر شده باشد، جایز نیست. ولی در مفاهیم اسلامی چیزی به عنوان ولایت اداری وجود ندارد.
س 69: آیا اطاعت از دستورات نماینده ولی فقیه در مواردی كه داخل در قلمرو نمایندگی اوست، واجب است؟
اگر دستورات خود را بر اساس قلمرو صلاحیت و اختیاراتی كه از طرف ولی فقیه به او واگذار شده است، صادر كرده باشد، مخالفت با آنها جایز نیست.